Yaşamımızdaki Elektrik ( 4. Sınıf ) Slayt

Elektrik Oyunu

4. Sınıf Yaşamımızdaki Elektrik

7. Ünite - Yaşamımızdaki Elektrik

       1. Elektrikle Tanışalım

       2. Elektriğin Yol Açabileceği Tehlikeler 


       3. Pillerle Tanışalım 


       4. Basit Elektrik Devreleri Kuralım 

1.Elektrikle Tanışalım

1.Elektrikle Tanışalım

Elektrik; ısı, ışık, ses gibi bir enerjidir. Evlerde, okullarda, hastanelerde, iletişim ve haberleşme gibi birçok değişik yerde değişik amaçlarla kullanılmaktadır.Kolayca üretilebilen elektrik, diğer enerji çeşitlerine dönüşebilir. Elektrik enerjisi, ısı, ışık, hareket gibi enerjilere dönüşebildiğinden en çok kullanılan enerji çeşididir.Örneğin ampulde elektrik enerjisi ısı ve ışık enerjisine dönüşür. Mikserde ise hareket enerjisine dönüşür. Otomobillerin çalışmasını ilk anda elektrik sağlar. Otomobilin aydınlatma ve ses sistemleri de elektrikle çalışır. Elektriği göremeyiz ama etkilerini görürüz.

a. Elektriğin Günlük Yaşantımızdaki Yeri ve Önemi
Elektrik, hidroelektrik ve termik elektrik santrallerinde üretilir. Santrallerde üretilen elektrik, nakit hatlarıyla yerleşim merkezlerine iletilir.Yerleşim merkezlerinin yakınında gerilimi düşürülerek evlerde ve iş yerlerinde kullanılabilecek hale getirilir ve insanların hizmetine sunulur.

Elektrik; tarım, sanayi, iletişim, haberleşme, tıp gibi birçok alanda kullanılır.

Elektrik  süpürgesinden,  matkaba kadar her yerde kullandığımız elektriği gözümüzle göremeyiz ancak etkilerini hissedebiliriz.Elektriğin bu aletlerde ısıya,ışığa, sese ve harekete dönüşmesi onun varlığının kanıtıdır.
Elektrik, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. Günlük hayatımızı kolaylaştıran araçların çalışması için elektrik gereklidir.


Elektrik kullanımın  yararları

1-Gün boyu üretim yapılabilir.
2-İşler daha hızlı ve nitelikli olur.
3-Zamandan kazanılır.
4-Dünyanın her yerinden anında haber almamızı sağlar.
5-Ulaşımın rahat güvenli ve hızlı olmasını sağlar.
6-Yaşamımızda rahatlık sağlar.
7-Çeşitli dinlenme ve eğleme olanakları sağlar.

Neden Elektrik Tasarrufu Yapmalıyız?

Elektrik enerjisi de diğer enerjiler gibi doğal kaynak kullanılarak üretilir. Yeryüzündeki doğal kaynaklar sınırlıdır. Kullanıldıkça da azalmaktadır. Bu nedenle elektrik enerjisini boşa harcamamalıyız. Kullanılmayan odalardaki lambaları söndürmeli, gerekmedikçe yakmamalıyız. Elektrikle çalışan aletleri gerekmedikçe kullanmamalıyız.

b.Farklı Elektrik Enerjisi Kaynakları
Günlük yaşantımızda sürekli kullandığımız elektrik enerjisi çoğunlukla su,kömür ve petrol gibi kaynaklardan elde edilir.Bilim insanları daha ucuz ve güvenilir elektrik elde etmek için sürekli çalışmaktadırlar. Elektrik santrallerinde üretilerek kullanıma sunulan şehir elektriği,bu çalışmaların temelini oluşturmaktadır.Ülkemizdeki santrallerin çoğu hidroelektrik ve termik elektrik santrallerdir. Ülkemizde rüzgâr santralleri de vardır. Ancak bunların sayısı çok azdır. Nükleer santraller ise ülkemizde bulunmamaktadır.



Evlerde kullandığımız elektrikli aletlerine enerjiyi sağlayacak kaynak, şehir cereyanıdır. Şehir cereyanı çeşitli elektrik santrallerinden elde edilir. Siz de masa lambasının fişini prize takarak şehir cereyanını kullandınız.Ev, sokak, cadde ve iş yerlerinin aydınlatılması için gerekli elektrik, şehir cereyanından sağlanır.

Bisikletin farlarıının ışık vermesini  sağlayan  elektrik, tekerleğe sürtünen dinamo tarafından üretilir. Bisikletin farlarının ışık vermesini  istediğimizde dinamoyu tekerleğe dayalı konuma getiririz. Pedalı çevirip tekerleği döndürmeye başladığımızda bisikletimizin farları ışık vermeye başlar. Tekerleği döndürürken harcanan enerjinin bir kısmı, dinamo tarafından elektriğe çevrilir.

Kaynak:

1.Palabıyık, K., Fıçılcılar, N. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 4. <http://www.meb.gov.tr/Ders_Kitaplari/IlkOgretim_OzelSekt/4_SINIF/FEN_BILG/fenBilgisi4_2kitap.pdf> (2012, Nisan,9) tarihinde erişim sağlandı.

2. (2011, Ekim, 1). 4. Sınıf Yaşamımızdaki Elektrik. <http://www.yazilisorulari.net/4-sinif-yasamimizdaki-elektrik-konu-ozeti_i11698.html> (2012, Nisan, 7) tarihinde erişim sağlandı.

3. Elektriği Tanıyalım. <http://www.fenokulu.net/flash/elektrigitaniyalim.swf> (2012, Nisan, 8) tarihinde erişim sağlandı.

4. Elektrik kullanımın yararları. <http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonularKonuYazdir&KonuID=554> (2012, Nisan, 8) tarihinde erişim sağlandı.

5. (2009, Ekim, 10). Elektiriği Tanıyalım. <http://www.fenokulu.net/kitaplar/fen_ve_teknoloji.ON-iOgr-gen-2948-57-     13.10.2009.12.16.05.623/pdfler/7g4.pdf> (2012, Nisan, 2) tarihinde erişim sağlandı.

2.Elektriğin Yol Açabileceği Tehlikeler

2.Elektriğin Yol Açabileceği Tehlikeler 

Bir çok alanda kolaylık sağlayan elektrik, dikkatli kullanılmadığında can ve mal kaybına neden olabilir. Elektrik çarpması ve elektrik yangınları, elektriğin dikkatsizce kullanılması sonucu ortaya çıkan tehlikeli durumlardır.

Vücudumuzun elektrikle teması çok tehlikelidir. Böyle bir temas ölüme neden olabilir. Tellerde elektrik olup olmadığını gözle

göremediğimiz için elektrik taşıyan kablolara

kesinlikle dokunmamalıyız.

Elektriğe çarpılan birine çıplak elle müdahale etmemeliyiz. Plastik, kumaş ya da tahta bir cisim kullanarak onu elektrikten uzaklaştırmalıyız.

Saç kurutma makinesini ıslak zeminlerde kullanmak çok tehlikelidir. Elektrikli aletleri ıslak ortamlarda kullanmamalıyız. Böyle durumlarda büyüklerimize haber vererek onlardan yardım istemeliyiz. Islak ortamlarda elektrikli alet kullanmak, elektrik çarpmasına neden olabilir.

Elektrik prizlerine sadece elektrik fişleri sokulur. Elektrik fişi dışında herhangi bir şey sokmak elektrik çarpmasına ve yangına neden olur.Büyüklerimizin izin vermediği hiçbir şeyi prizlere sokmamalıyız.

Elektrikli aleti, kablosundan çekmemeliyiz. Kablosundan çektiğimiz aletin elektrik sistemini bozabilir veya bağlantısını koparabiliriz. Kablosu yıpranmış herhangi bir aletin fişini prize sokmamalıyız. Bu durumda büyüklerimize haber vererek tamir edilmesini sağlamalıyız.

Ampuller, ışık üretirken elektrik kullanır ve çok ısınır. Sıcak bir ampulün yanına koyduğumuz yanıcı maddeler tutuşabilir.Işık vermekte olan ampuller çok sıcaktır. Yakınlarına yanıcı bir şey konulmamalıdır.

Arızalanan cihazlar, uzman kişilere veya yetkili servislere tamir ettirilmelidir. Ülkemizde her yıl birçok kişinin elektrikli aletleri kendileri tamir etmeye çalışırken hayatını kaybettiğini aklımızdan çıkarmamalıyız.

Islak elle elektrik kablolarına dokunmayınız.

Buraya tıklayarak konuyla ilgili animasyona ulaşabilirsiniz.


Kaynak:
1.Palabıyık, K., Fıçılcılar, N. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 4. <http://www.meb.gov.tr/Ders_Kitaplari/IlkOgretim_OzelSekt/4_SINIF/FEN_BILG/fenBilgisi4_2kitap.pdf> (2012, Nisan,9) tarihinde erişim sağlandı.


2. (2009, Ekim, 9). Elektriğin Yol Açabileği Tehlikeler. <http://www.fenokulu.net/kitaplar/fen_ve_teknoloji.ON-iOgr-gen-2948-57-13.10.2009.12.16.05.623/pdfler/7g7.pdf> (2012, Nisan, 8) tarihinde erişim sağlandı.

3. Pillerle Tanışalım

3. Pillerle Tanışalım 



Saat ve oyuncaklarımızın çalışmasını sağlayan piller de elektrik üretir. Pillerin  içinde elektrik üretimini sağlayan çeşitli maddeler vardır. Pil, taşınabilir bir enerji kaynağıdır. Pilin içerisindeki kimyasal maddeler, elektrik enerjisine dönüştürülür.

Bazı araçlarda bir pilin gücü yeterli olmadığı için birden fazla pil kullanılır. Bir dizi pilin art arda bağlanmasıyla oluşan sistemlere batarya adı verilir. Bataryaları günlük hayatımızda daha çok cep telefonu ve uzaktan kumanda cihazlarında görmekteyiz.

Elektrik enerjisini depolayan çok sayıda özel pilden oluşmuş düzeneklere akümülatör adı verilir. Akü çok sayıda özel pilden oluşmuştur. Bundan dolayı pillere göre daha güçlü ve dayanıklıdır. Binlerce kez şarj edilebilirler. Kullanım süreleri de pillerin kullanım sürelerinden daha fazladır.

Saat, fotoğraf makinesi, oyuncak araba ve bebekler gibi bazı aletlerde piller kullanılmaktadır. Aletlerin enerji ihtiyaçlarına göre uygun piller kullanılır. Ancak pillerin pil yatağına doğru bir şekilde yerleştirilmesi gerekir.

Pilin (+) ve (-) olmak üzere iki kutbu vardır. Pildeki çıkıntılı taraf (+) kutup, düz taraf (-) kutuptur. Elektrikli bir aletin çalışabilmesi için pildeki (+) ve (-) kutuplar pil yuvalarındaki (+) ve (-) kutuplara denk gelmelidir. Kullanılan piller aleti çalıştıracak boyutta ve sayıda olmalıdır. İki pille çalışan bir el fenerini tek pille çalıştıramayız.


a. Pilleri Çöpe Atmayalım

Piller bazı kimyasal maddelerden yapıldıklarından zararlı bir yapıya sahiptirler. Bu yüzden kullanıldıktan sonra çöpe veya toprağa atılmamalıdır.

Pillerin Çevreye Zarar Vermesini Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır? 

♦ Piller ayrı toplanmalı ve geri dönüşümü sağlanmalıdır.

♦ Tükenince atılan pillerin yerine şarj edilebilen piller kullanılmalıdır.

♦ Pillerin zararları konusunda halk bilgilendirilmelidir.

♦ Piller gelişi güzel kullanılmamalı ve çöpe atılmamalıdır.


Kaynak:
1. <http://www.fenokulu.net/flash/elektriktehlikesivebasitdevre.swf> (2012, Nisan, 8) tarihinde erişim sağlandı.


2. (2011, Ekim, 1). 4. Sınıf Yaşamımızdaki Elektrik.<http://www.yazilisorulari.net/4-sinif-yasamimizdaki-elektrik-konu-ozeti_i11698.html> (2012, Nisan, 7) tarihinde erişim sağlandı.


3.<http://www.fenokulu.net/flash/elektriktehlikesivebasitdevre.swf> (2012, Nisan, 8) tarihinde erişim sağlandı.

4. Basit Elektrik Devreleri Kuralım

4. Basit Elektrik Devreleri Kuralım

Devre, elektrik üretecinden başlayıp yine orada biten kesintisiz yoldur. Bu yol üzerindeki kopukluk devrenin çalışmamasına neden olur.


Basit bir elektrik devresi;
♦ Pil, 
♦ Ampul,
♦ Bağlantı kabloları,
♦Anahtardan, meydana gelir. 






Pil: Devrede elektrik üreten devre elemanıdır. Bağlantı kablosunun bir ucu (+) diğer ucu ise (-) kutbuna bağlanır.
Ampul: Bir devrede ışık veren elamandır. Ampul ışık verirken ampule gelen elektrik enerjisinin bir kısmını ışığa bir kısmını da ısıya dönüştürür.
Bağlantı kabloları: Devreden elektrik geçmesini sağlayan devre elemanıdır.Tüm elektrikli araçlarda bağlantı kabloları bulunur. Bağlantı kabloları elektrik enerjisinin taşınmasını sağlar.
Anahtar: Elektrik devresini açıp kapamaya yarayan devre elemanıdır.Anahtar açıkken devreden elektrik geçmez.  Kapalı iken devreden elektrik geçer.


Ampulün ışık vermesi için, tellerden birinin ucunun pilin (+) kutbuna, diğer ucunun da pilin (-) kutbuna temas etmesi gerekir. Pilin herhangi bir ucu telle temas etmezse ampul ışık vermez. Pilin enerjisi ampulün ışık vermesini sağlar. Ampul ışık verirken ısı da oluşur.

a. Pil Sayısının Değiştirilmesi

Basit bir elektrik devresinde pil sayısını arttırıp azaltarak da ampulün parlaklığını değiştirebiliriz.
I. devredeki ampul sayısı sabit tutulup arttırılarak II. devre oluşturuluyor. Bu devrede ampule daha fazla elektrik enerjisi verildiği için ampul daha parlak ışık verir. 
Pil sayısını 1'e indirdiğimizde ampulün parlaklığı azalır.

b. Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi

Şekil I' deki devreyi sembollerle Şekil II' deki gibi gösterebiliriz.

Kaynak:

1. (2011, Ekim, 1). 4. Sınıf Yaşamımızdaki Elektrik. <http://www.yazilisorulari.net/4-sinif-yasamimizdaki-elektrik-konu-ozeti_i11698.html> (2012, Nisan, 7) tarihinde erişim sağlandı.

2. <http://www.fenokulu.net/flash/Elektrikdevreleri.swf> (2012, Nisan, 8) tarihinde eriğim sağlandı.

3. Basit Elektrik Devreleri Kuralım.<http://www.fenokulu.net/kitaplar/fen_ve_teknoloji.ON-iOgr-gen-2948-57-13.10.2009.12.16.05.623/pdfler/7g10.pdf> (2012, Nisan, 7) tarihinde erişim sağlandı.